Arıcılıkta yüksek bal verimi elde edebilmek için yapılması gerekenleri sürekli araştıran ve arge çalışmaları yapan birisi olarak sizlere bildiğimce anlatmaya çalışacağım. Bu yazıyı yazan birisi olarak başarılımıyım? hayır, henüz istediğim seviyeye bende ulaşamadım ancak, hatırı sayılır bir oranda yol aldım denilebilir, en azından kovan başı ortalamam 30 kilo civarı oluyor ama, neden 50 kilo olmasın, 80 kilo olmasın. Dünya da ve az da olsa ülkemizde yüksek bal verimi elde eden arıcı çok, bizde bu yolda çalışmalarımıza tabi ki sağlığımız el verdiğince devam edeceğiz. Şunu da hemen belirteyim bir arı kovanından 30 kilo balı mevsim iyi giderse her arıcı alabilir lakin, önemli olan her sezon bu ortalamayı yakalayabilmektir.
Bal rekoltesini artırabilmek arıcılık bilgileri, mevsimin nasıl geçtiği ile doğrudan alakalı bir olaydır, mevsim iyi gitmez ise ne kadar bilirseniz bilin boş bal tenekeleri elinizde, dağlardan bayırlardan evin yoluna düşersiniz. Lakin, mutlaka Allah yardımcınız olacaktır, böyle kötü bir sezona ben yıllardır rastlamadım diyebilirim. Siz bakmayın arıcıların bu sene bal olmadı, sezon çok kötü geçti gibi serzenişlerine, dedikleri doğru bile olsa asla hiç bir arıcı suçu kendinde aramaz, yağmur yağmadı, dolu düştü, fırtına çıktı gibi mazeretler çok söylenir. Çok kısa bir örnek vereyim, çocukluğundan beri arıcılık yapan 500, 600 civarı arısı olan bir arkadaşın kışa girerken arıların sıkışık olması gerektiğini henüz geçtiğimiz sonbaharda öğrenen arkadaş biliyorum ben. Kısacası, doğanın bize ne getireceği pek bilinmez ama bal verimini yükseltmek arıcının kendini yetiştirmesi ile doğrudan alakalıdır. En azından belli başlı olmazsa olmaz bilgilerin her arıcı tarafından öğrenilmesi zorunluluk teşkil etmelidir üstelik, bu devirde bu bilgilere ulaşmak hiç de zor değildir.
Bal Verimi Nasıl Artar
Yüksek bal verimi elde edebilmek için çok iyi bir gözlemci olmak ve mutlaka her arı kolonisi için defter tutmak şarttır, eğer ki, koloni takibi yaparken not tutmadan ‘bu kovanın anasını değişmek lazım’ gibi sorunları aklınızda tutmaya kalkarsanız bir sıfır mağlup olarak sezona başlarsınız.
Bir çok yerde duymuş ya da okumuşsunuzdur ‘ana arı genç olacak’ evet, doğru bir tespit ama, bu takibi nasıl yapacaksınız, bu iş için iki yöntem vardır. Birinci olarak kovan kayıt sistemi tutarsanız aldığınız notlarda görebilir ve kaç yaşında olduğunu bilebilirsiniz. İkinci yöntemde ise boyanmış ana arı kullanırsınız, boyalı değil ise kendiniz o yılın rengi neyse onla boyayabilirsiniz. Zor mu, hayır sizde yapabilirsiniz; ana arıyı tutarken öldürürüm diye korkunuz var ise bu boyama işlemini bahar aylarında erkek arıların yoğun olduğu zaman onların üstünde alıştırma yapabilirsiniz.
Güçlü arı kolonisi ile arıcılık yapmak ilk hedefiniz olmalı yani, 5 altı çitalı 100 adet arınız olana kadar 20 tane 20 çitalı arı kovanınız olsa çok daha iyidir. Balı, nüfusu bol, sağlıklı arı yapar üstelik, daha az yorulursunuz, daha az masraf yaparsınız. Güçlü koloni elde etmek için arı koloni yönetimini iyi bilmeniz gerekir ki bu da başlı başına ciddi bir konudur ve bu işi de Prf. Dr Muhsin Doğaroğlu ya da bizzat sahada çalışan üstadlardan Halil Bilen’i takip etmenizi öneririm.
Yörenize uygun arı ırklarıyla çalışmanız sizlere büyük faydalar sağlayacaktır, özellikle sosyal medyada ki ticari amaçlı sözlere, videolara kulak asmayın.
Arı sağlığı hakkında en azından warroa (arı biti) nedir, nasıl savaşılır mutlaka öğrenin, warroayı gözleriniz ile görün, kulaktan duyma ilaçları verip nasıl etki ettiğini gözleriniz ile görmezseniz pek bir işe de yaramayacaktır. Yavru çürüklüğü nedir, bu konular hakkında bilgi sahibi olmayı asla ihmal etmeyin. Nosema da son yıllarda sıkça duyulan bir hastalık lakin, bana göre arılarda ki hemen hemen her hastalığın sebebi warroadır ve bu illet ile savaşmayı ilke edinin.
Arılarınızı çoğaltmak isterseniz bu işi bal hasadından sonraya bırakın, ‘arı oğula gidecek o yüzden böldüm’ derseniz hata yaparsınız. Oğula meyil etmeyen arı ırkları ile çalışın. Bu konu da çok detaylı kısaca bahsetmek gerekirse; oğula meyili az, yüksek bal verimi yapan, kışın az bal tüketen, hırçınlığı en aza indirgenmiş yani, ıslah edilmiş bir ırk ile çalışın. Tabi ki bu işi yapacak olanda sizsiniz, kovan kayıt sistemi zaman içerisinde size böyle bir hat oluşturacaktır.
Büyük bal akım zamanını iyi tespit edin, aldığınız notlar burada da işinize yarayacak ve arı koloninizi tarlacısı bol, yavrusu az, nüfusu en yüksek seviyede, zıpkın gibi olacak şekilde ayarlamalısınız. Bu şekilde 2 katlı üç katlı arınız var ve büyük bal akımı başladı, inanın kendiniz bile şaşıracaksınız aldığınız bala
Şunu da belirtmeden geçmek istemiyorum, arıcılık da iki kere iki dört etmiyor ve bu yazımda geçen her detay çok önemlidir özellikle koloni yönetimi en hassas noktalardan birisi olmakla birlikte bir kovanın nektar kaynağına uzaklığı bile çok önemlidir. Misal ki, su kaynağı arılığa ne kadar yakınsa o kadar fayda sağlar. Kovanlarınızı özellikle yazın aşırı güneşten korumak, uçuş tahtasının büyüklüğü gibi detaylar bile bal verimine büyük etki yapmaktadır.
Bu yazıda eksiğim mutlaka vardır, yanlışlarım var ise lütfen yorum bölümünden iletişim sağlayın.