Özellikle arıcılığa yeni başlayanlar kovan içerisinde ana arı olup olmadığını merak eder ve sürekli gözleri petek çıtaları üstünde ki arılarda olur. Malumdur ki arıcılık mesleğinde arı kolonisi için en önemli şey ana arı ve bu ana arının yaşıdır, yumurtlama potansiyelidir. Arı kovanı içerisinde binlerce arı olduğu gerçeğini de göz önünde bulundurursak, ana arıyı görebilmek biraz tecrübe gerektirmektedir. Bu yazımız elbette ki profösyenel arıcı dostlara ithafen yazılmamıştır, amatör arıcılara, arıcılık aşkına yeni kapılan arkadaşlara yönelik bir yazıdır.
Hemen hemen herkes tarafından bilinen bir gerçek vardır ki, ana arı kontrolü sadece fenni kovanlarda yapılabilir. Sepet kovan olsun, karakovan olsun bu tip kovanlarda böyle bir şansımız yoktur.
Ana arıyı göremiyorum, amatör arıcıların en büyük sıkıntısı bence budur ve bunun başlıca nedeni de üzerinde ki korkudur. Hafta sonu gelmiştir, bir heyecanla arılık bölgesine gitmiştir, yakmıştır körüğünü açmıştır kovanını. Korkarak bir çıta çıkarmıştır, bakıyordur ama gördüğü sadece bal ve işçi arılar, ana arı yoktur, bahar aylarında ise erkek arıları görür heyecanlanır gördüm zanneder ama nafile, görememiştir. tedirgin tedirgin bakınır durur ve göremez. Neyse ki en azından kapalı yavruyu görmüştür, neyse der, başka zaman bakarım.
Ana arıyı nasıl görecem, öncelikle ana arının diğerlerinden farkını öğrenmeniz gerekir, iridir, karın bölgesi oldukça uzundur, tam boynu diyebileceğim kısmında tüy yoktur ve yuvarlak bir bölgesi vardır. Özellikle erkek arıları da bilmeniz gerekir, oldukça iridirler ve bahar aylarında kovanlarda oldukça fazla görünürler. Bunları bildikten sonra gelelim ana arıyı görmenin püf noktasına; Arkadaşlar eğer kraliçe arıyı görmek istiyorsanız bence o günkü işinizin o olması lazım, yani diğer bir deyişle ona nişan almalısınız. Arı kovanı açıldıktan sonra gözleriniz sadece kraliçe arıyı bulmaya odaklansın, boş verin balı poleni. Kraliçe arı, biraz utangaçtır, ortada görünmeyi pek sevmez ve işçi arılar tarafından korunma amaçlı saklanır. Biraz dikkat isteyen bir konudur aceleye gelmez, her çıtayı detaylı olarak gözlerinizle taramanız gerekmektedir.
Ana arıyı görmenin önemi; aslında kontroller esnasında petek gözlerinde günlük yumurta görülüyorsa mesele yok demektir, illaki arı beyini görmek zorunda değilsiniz ancak, bahar ayı gelir ve koloniyi bölmeye kalkarsanız işte o zaman mutlak suretle ana arıyı görmeniz ve öyle bölmeniz gerekmektedir. Sizlere burada bir tavsiyem olacak, boyalı ana arı kullanın ve bu sayede bu sıkıntıdan kurtulmuş olun derim. Boyalı kraliçe arı size koloni yönetimi açısından da büyük avantaj sağlayacaktır, yaş kontrolü kolaylıkla yapılabilir. Sertifikalı ana arı satışı yapanlar dünya genelinde kullanılan periyodik boyama yöntemi ile boyama yapıp arıcının yaş kontrolünü oldukça kolaylaştırmaktadırlar. Örnek 2016 ana arı rengi beyazdır, resimde bunu daha detaylı görebilirsiniz. Boyası arılar tarafından çıkarılan ana arılar da vardır, size burada da tavsiyem çıkmayan boyalı kraliçe arıları bulup satın almanızdır.